Zašto pad Konstantinopolja predstavlja veliku prekretnicu u modernoj historiji?

Rimsko carstvo je bilo jedno od najnaprednijih i najmoćnijih civilizacija koja je ostavila trag u istoriji. Često se krajem Rimskog carstva smatra 476. godina kada je varvarski ratnik Odoakar svrgnuo poslednjeg rimskog cara. Međutim, stvarni kraj Rimskog carstva predstavlja pad Kontantinopolja iliti Carigrada, hiljadu godina kasnije....

 

Nakon pada zapadnog Rimskog carstva, ostalo je da postoji istočno Rimsko carstvo, još hiljadu godina. Stanovnici Vizantije se sebe nazivali Romejima, i među njima nije bilo dileme da su oni stanovnici Rimskog carstva.

Konstantinopolj je osnovao car Konstantin 330. godine na međi dvaju kontinenata i dvaju okeana, na veoma bitnom strateškom mjestu, i na ostacima starog grčkog grada Vizantiona. Poslednji car Vizantije se takođe zvao Konstantin. O padu Carigrada se često priča i govori u historiji, čak i kod zapadnih istoričara. Smatra se jednom od prekretnicom moderne historije. Zašto je to tako?

1. Ko dolazi na mjesto Rima?

Zvaničan nestanak tako velikog i moćnog carstva je ostavio veliku prazninu u svetu. Sada se postavljalo pitanje ko je naslhednik Rimskog carstva, jer se podrazumhevalo da nestanak jedne imperije treba da zamheni druga imperija. Mnoge države su pretendovale na to da postanu “Treći Rim”, a možda pretenduju i dan danas. U najočiglednije pretendente su spadale tadašnja Otomanska imperija, koja je imala u svojim planovima osvajanje grada Rima, zatim Rusija, koja je sebe videla kao logičnog duhovnog naslednika Vizantije, Nemačka koja je čak napravila feudalnu državu pod nazivom Sveto rimsko carstvo (962 – 1806), Francuska sa Napoleonom i mnogi drugi. Sve je to bio uzrok velikih sukoba i osvajanja u svetu.

2. Promjena Evrope i svjetske mape

Turski istoričari nekada tvrde da treba zahvaliti Otomanima što su osvojili Konstantinopolj, jer je tada veliki broj naučnika i učenih ljudi napustio Vizantiju i naselio se u Evropi. Nije ih bilo malo. Oni su sa sobom poneli i svoje znanje, knjige, rukopise i veštine. Zato se smatra da su značajno doprineli, ako ne i uzrokovali pojavu renesanse, duhovnog i kulturnog uzdizanja Evrope, koja je predstavljala kraj mračnog doba, perioda nazadovanja zapadne civilizacije.

Nestanak Vizantije je u zapadnim krugovima dočekan sa nevericom.  Premda je Konstantinopolj pod novim nazivom Istanbul nastavio da se razvija, došlo je do prekida starih trgovačkih ruta između Zapada i Istoka, pa su Evropljani odlučili da potraže alternativne pravce trgovine sa drugim zemljama Istoka. U potragu za tim alternativnim pravcima se uključio i Kristofor Kolumbo, koji je tako slučajno otkrio novi kontinent, Ameriku, i tako doprineo promeni svetske mape i poretka.